Prowadzisz firmę i chciałbyś zwiększyć sprzedaż swoich produktów lub usług? Bez dwóch zdań potrzebujesz do tego reklamy i działań marketingowych.
Jak wobec tego reklamować się w sposób zgodny z prawem, aby nie narazić się na nieprzyjemności? Czy każda reklama jest zgodna z prawem?
Nazywam się Jan Grubizna i jestem adwokatem prowadzącym kancelarię w Gliwicach. Od początku mojej kariery zawodowej doradzam firmom marketingowym w prowadzeniu kampanii reklamowych oraz promocyjnych.
Poniżej postaram się przedstawić najważniejsze zasady prawne dotyczące reklam, które wynikają z polskiego prawa. Zapraszam do lektury.
Co to jest reklama?
Zacznijmy od początku, od tego czym w ogóle jest reklama. Reklamą, zgodnie z powszechnym jej rozumieniem, jest rzecz lub działanie, mające na celu przekonanie klientów do skorzystania z konkretnych usług lub zakupu danego towaru.
A jak to wygląda w prawie? To zależy. Niestety polskie prawo wprowadza co najmniej kilka różnych definicji reklamy, które porozrzucane zostały po kilku ustawach.
Mamy więc m.in. definicję reklamy w ustawie o radiofonii i telewizji – zgodnie z którą reklamą jest przekaz handlowy, pochodzący od podmiotu publicznego lub prywatnego, w związku z jego działalnością gospodarczą lub zawodową, zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług; reklamą jest także autopromocja.
Mamy również odrębne definicje reklamy porozrzucane w ustawach bardziej szczegółowych – np. w ustawie prawo farmaceutyczne – w zakresie dotyczącym reklamy leków, w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – w zakresie dotyczącym reklamy alkoholu, czy też w różnych aktach prawa europejskiego.
Brak jednolitej definicji pojęcia reklamy powoduje, że prowadząc biznes, z dalece posuniętej ostrożności (zwrot bardzo modny u prawników) powinieneś przede wszystkim zweryfikować, czy dla danego rodzaju produktu lub usługi nie ma przypadkiem odrębnej definicji reklamy.
Dlaczego? Po prostu, może Ci to oszczędzić wielu problemów, a w przypadku niektórych produktów – rozmowy z prokuratorem.
Dla przykładu – reklamą napoju alkoholowego będzie już samo publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych napoju alkoholowego lub symboli graficznych z nim związanych, a także nazw i symboli graficznych przedsiębiorców produkujących napoje alkoholowe, nieróżniących się od nazw i symboli graficznych napojów alkoholowych, służące popularyzowaniu znaków towarowych napojów alkoholowych.
Reklama alkoholu obarczona jest licznymi regulacjami, a częściowo zakazana – za złamanie tych reguł grozi grzywna od 10 000 do 500 000 złotych.
Dlatego zawsze lepiej skonsultować swój pomysł na reklamę z prawnikiem – być może dzięki temu unikniesz problemów.
Prawo reklmay – podstawowe zasady reklamy zgodnej z prawem
Ale dobrze – Twój produkt lub usługa nie podpadają pod żadną szczególną kategorię. Co wtedy? Czy stosowane przez Ciebie reklamy mogą mieć dowolną treść, wygląd i formę?
Mimo tego, że Twój produkt nie podlega pod żadną szczególną kategorię, nie oznacza to, że jego reklama może wyglądać w dowolny sposób. Polskie prawo, w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, wprowadza podstawowe reguły dotyczące reklam, niezależnie od tego, jakiego produktu dotyczy reklama.
Ustawa co prawda ma chronić zdrową konkurencję – jak wskazuje jej nazwa i ma zwalczać czyny nieuczciwej konkurencji, ale niewątpliwie akurat w kwestii reklamy ma ona bardzo pro konsumenckie brzmienie.
Czynem nieuczciwej konkurencji zgodnie ze wspominaną ustawą, zgodnie z art. 16 wspomnianej ustawy będzie w szczególności reklama:
- sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;
- wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;
- odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;
- sprawiająca wrażenie neutralnej informacji;
- ingerująca w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.
Wyżej wskazany katalog stanowi przykład najbardziej rażących działań reklamowych, których należy unikać, aby nie naruszyć ustawy i wyznacza on ramy, poza które nie powinna wykraczać reklama.
Zasady dotyczące reklamy w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Zaznaczam jednak, że jako czyn nieuczciwej konkurencji mogą zostać uznane także inne reklamy, a więc w sytuacji gdy reklama stanowi działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Poza ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, przepisy dotyczące reklamy znajdują się także w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Za reklamę stanowiącą nieuczciwą praktykę rynkową może zostać uznana reklama, która:
- jest kryptoreklamą, i polega na wykorzystywaniu treści publicystycznych w środkach masowego przekazu w celu promocji produktu w sytuacji gdy przedsiębiorca zapłacił za tę promocję, a nie wynika to wyraźnie z treści lub z obrazów lub dźwięków łatwo rozpoznawalnych przez konsumenta;
- polega na zamieszczaniu lub zalecaniu zamieszczania innym nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji konsumentów w celu promowania produktów;
- zawiera twierdzenia, że produkt będzie dostępny jedynie przez bardzo ograniczony czas lub że będzie on dostępny na określonych warunkach przez bardzo ograniczony czas, jeżeli jest to niezgodne z prawdą, w celu nakłonienia konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji dotyczącej umowy i pozbawienia go możliwości świadomego wyboru produktu;
- zawiera twierdzenia, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli, mimo że przedsiębiorca ten nie podjął uzasadnionych i proporcjonalnych kroków, aby sprawdzić, czy opinie te pochodzą od tych konsumentów;
- polega na reklamowaniu produktu podobnego do produktu innego przedsiębiorcy w sposób celowo sugerujący konsumentowi, że produkt ten został wykonany przez tego samego przedsiębiorcę, jeżeli jest to niezgodne z prawdą;
- zawiera twierdzenia, że organizowany jest konkurs lub promocja z nagrodami, a następnie nieprzyznanie opisanych nagród lub ich odpowiedniego ekwiwalentu;
- zawiera twierdzenia, że przedsiębiorca wkrótce zakończy działalność lub zmieni miejsce jej wykonywania, jeżeli jest to niezgodne z prawdą.
Podsumowanie prawo reklamy – czy każda reklama jest zgodna z prawem
Powyżej przedstawione regulacje reklamy w polskim prawie stanowią podstawy, o których należy pamiętać przy tworzeniu reklam i planowaniu kampanii marketingowych, ponieważ znajdują one zastosowanie do wszystkich kategorii produktów lub usług.
Jednocześnie ponownie przypominam, że w przypadku niektórych produktów – np. alkoholu, lekarstw czy też wyrobów medycznych, prawodawca wprowadził ostrzejsze reguły i zasady dotyczące reklamy, stąd przed stworzeniem reklamy polecam konsultację z prawnikiem.
W szczególności z uwagi na to, że zgodnie np. z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy dopuszcza się również agencja reklamowa albo inny przedsiębiorca, który reklamę opracował.
Jeżeli po przeczytaniu artykułu chciałbyś skonsultować swoją sprawę z adwokatem, który ma doświadczenie w sprawach związanych z marketingiem lub reklamami – zapraszam do kontaktu.
Prowadzona przeze mnie – Kancelaria Adwokacka Adwokata Jana Grubizny w Gliwicach, świadczy usługi na obszarze całego Śląska i Opolszczyzny oraz online na terenie całego kraju. Z chęcią pomogę Ci w kwestii zgodnego z prawem przygotowania reklamy lub akcji marketingowej.
Moją ofertę znajdziesz tutaj: Oferta kancelarii adwokackiej w Gliwicach.
